Lymfoedeem

Wanneer het lymfestelsel beschadigd is of lymfeklieren zijn verwijderd, wordt overtollig weefselvocht onvoldoende afgevoerd. Vochtophoping in de huid en onderliggende weefsels veroorzaakt (pijnlijke) zwellingen en stijfheid.

Symptomen & Diagnose

Lymfoedeem is te herkennen aan een zwelling, meestal aan de zijde waar het lymfestelsel beschadigd is of lymfeklieren zijn verwijderd. Het heeft een zwaar gevoel in armen of benen, een gevoel van spanning rondom polsen, vingers, enkels, ellebogen of knieën, Soms geeft de zwelling een zeurende of stekende pijn en stijfheid in gewrichten. Bewegingen kunnen beperkt worden. Het gewicht en de lichaamsomvang kunnen toenemen.

Hoe ontstaat lymfoedeem?

Het lymfestelsel is een netwerk van lymfevaten en lymfeknopen, vaak klieren genoemd. Ze maken deel uit van ons lichamelijke reinigings- en afweersysteem. Bij een gezond lymfesysteem voeren de lymfevaten het vocht dat zich in de cellen van onze organen bevindt af naar de lymfeknopen (klieren). Deze klieren bevinden zich voornamelijk in de liezen, oksels en hals en zorgen voor filtering, reiniging en ontsmetting van het weefselvocht. Ze filteren afvalstoffen zoals beschadigde cellen, virussen, schimmels en bacteriën eruit en maken eventuele ziekteverwekkers onschadelijk. Wanneer het lymfestelsel niet intact is (lymfeklieren kunnen ontbreken of zijn verwijderd), wordt het weefselvocht niet of slechts gedeeltelijk afgevoerd. Het ophopende vocht veroorzaakt zwellingen die we lymfoedeem noemen.

We onderscheiden oedeem in twee verschillende soorten: bij primair lymfoedeem zijn de afwijkingen aan het lymfestelsel aangeboren. Het oedeem ontstaat vaak pas na een trauma (verstapping, overbelasting etc.) of een operatie.

Secundair lymfoedeem ontstaat door invloeden van buitenaf, denk aan een (wondroos)infectie, ernstige verbranding van de huid of een open botbreuk. Secundair lymfoedeem kan ook een gevolg zijn van bestralingen (behandeling van kanker) of een operatie waarbij lymfeklieren verwijderd worden. Veneus oedeem Veneus oedeem ontstaat wanneer de bloedvaten slecht werken door bijvoorbeeld trombose of bij spataderen.

Met manuele lymfdrainage, oedeem- en fibrosegrepen, huidverzorging, ambulante compressietherapie of lymftaping kan de huidtherapeut zorgen dat het achtergebleven vocht wordt afgevoerd.

De behandelduur verschilt per persoon. Om de vooruitgang te bewaken, wordt de omvang van het oedeem regelmatig gemeten.

Oedeemtherapie bestaat uit:
Manuele lymfdrainage ;
Compressietherapie: Zwachtelen en therapeutisch elastische kousen (TEK);
Lymftaping;
Bewegings- en ademhalingsoefeningen.